Thiết kế học phần: Các câu hỏi chẩn đoán

Thiết kế học phần: Các câu hỏi chẩn đoán

Dưới đây là các câu hỏi chẩn đoán bạn nên tham khảo khi thiết kế một học phần. Các câu hỏi này được xây dựng từ  kết quả của các buổi làm việc tại các hội thảo về thiết kế học phần do CTE tổ chức và các tài liệu về chủ đề này. Các câu hỏi này sẽ giúp bạn phát triển một kế hoạch chi tiết cho học phần.

Các câu hỏi được sắp xếp thành 5 nội dung liên quan theo mô hình dưới đây: Chuẩn đầu ra, Bối cảnh, Nội dung, Phương pháp dạy học và Phương pháp đánh giá. Quá trình đánh giá học phần cần cho thấy các quyết định thiết kế đang diễn ra và triết lý dạy và học. Bạn hãy tiếp cận mô hình này từ những nội dung mà bạn cảm thấy phù hợp. Với mỗi nội dung, liên tục xem xét xem các câu trả lời của bạn có liên kết và/hoặc giúp bạn nhận diện chuẩn đầu ra của học phần như thế nào. Chú ý tới mối quan hệ tương quan giữa 5 nội dung đó. Ví dụ, nếu bạn thay đổi một thành phần của quy trình đánh giá học phần, bạn nên kiểm tra kỹ lưỡng thiết kế học phần tổng thể  để đảm bảo kế hoạch giảng dạy vẫn phù hợp và có thể đạt được.

Hình 1: Mô hình các nội dung trong thiết kế học phần. Nguồn: Ellis, D.E. (2018). Principiosfundamentais para um planeamento curricular eficaz. Pedagogia no ensino superior, 2. Coimbra, Portugal: Escola Superior de Educação de Coimbra.

Chuẩn đầu ra

Xác định các chuẩn đầu ra là yếu tố then chốt để thiết kế học phần thành công. Để xác định chuẩn đầu ra cho học phần, xem xét xem bạn muốn sinh viên biết, suy nghĩ, cảm nhận và/hoặc có khả năng làm gì sau khi hoàn thành học phần. Hãy liệt kê 4 đến 6 chuẩn đầu ra một cách cụ thể nhất. Thời gian bạn phải bỏ ra để xác định và viết rõ ràng chuẩn đầu ra sẽ mang lại cho bạn nhiều lợi ích. Bạn sẽ tốn ít thời gian chọn lựa và/hoặc thiết kế các công cụ đánh giá và có thể có được học phần được thiết kế tốt trong đó tích hợp cả chuẩn đầu ra, nội dung, phương pháp dạy học và phương pháp đánh giá. Trên hết, sinh viên sẽ có khả năng cao đạt được các chuẩn đầu ra nếu bạn hiểu rõ kết quả mà bạn muốn sinh viên đạt được.

  • Chuẩn đầu ra có phù hợp với bối cảnh không?
  • Các nội dung và phương pháp dạy học đảm bảo cho sinh viên đạt được chuẩn đầu ra ở mức độ nào? Nên thay đổi gì để cải thiện tốt hơn?
  • Chuẩn đầu ra về nội dung học phần hiện tại là gì (vd: các kỹ năng viết, các kỹ năng thuyết trình)? Các chuẩn đầu ra này là các chuẩn đầu ra dựa trên lý thuyết hay kỹ năng?
  • Các chuẩn đầu ra có cụ thể, khả thi và đo lường được hay không?

Các vấn đề về bối cảnh

Có nhiều vấn đề về bối cảnh sẽ tác động tới việc thiết kế học phần. Bạn nên dành thời gian xem xét đối tượng dạy học của bạn là ai, học phần của bạn sẽ phù hợp như thế nào với chương trình học của họ, xem xét các tiện ích và nguồn lực mà bạn có thể tiếp cận với vai trò là người hướng dẫn.

Sinh viên:

  • Sinh viên của tôi là ai? (phạn vi lứa tuổi, chương trình học, năm học, kinh nghiệm….)
  • Mối quan tâm, nhu cầu, mục tiêu của họ là gì?
  • Mong đợi của họ đối với học phần này là gì? Đối với giảng viên là gì?
  • Mục tiêu của sinh viên là gì? Tôi có thể kết hợp các mục tiêu này vào nội dung học phần như thế nào?
  • Tôi có thể thể hiện sự tôn trọng đối với khả năng và nhu cầu đa dạng của sinh viên như thế nào? (vd: sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa, hay cách thức học tập khác nhau của mỗi sinh viên?)
  • Các phương pháp giảng dạy nào sẽ có khả năng thu hút sinh viên tham gia nhất?
  • Tôi có cần phải đánh giá các kỹ năng đầu vào không? (vd: chẩn đoán kỹ năng viết…). Nếu có thì bằng cách nào?
  • Quy mô lớp học tối đa là bao nhiêu?
  • Mục tiêu của tôi đối với các trợ giảng là gì? Chúng tôi có hiểu các mục tiêu của nhau không?

Vị trí của học phần trong chương trình đào tạo (CTĐT):

  • Học phần của tôi phù hợp như thế nào với CTĐT (chẳng hạn, có học phần pre-requisites[1] hoặc anti-requisites[2] không, học phần được dạy vào năm nào, tự chọn hay bắt buộc)?
  • Mục tiêu cung cấp học phần đó của Khoa/Bộ môn là gì? Tôi có thể kết hợp mục tiêu của Khoa/Bộ môn vào học phần như thế nào?
  • Học phần của tôi có chuẩn bị cho sinh viên kiến thức, kỹ năng… cho học phần nào tiếp theo không?
  • Học phần này mang tính lý thuyết hay thực hành, hay cả hai.
  • Có các nguồn lực nào khác có sẵn cho sinh viên? (trợ giảng…)

Mô tả học phần:

  • Mô tả về tiến trình dạy học của CTĐT giúp tôi xác định cần làm gì đối với học phần?
  • Nếu không có mô tả về tiến trình dạy học, tôi có thể mô tả học phần thế nào?

Địa điểm dạy học:

  • Học phần này được dạy ở đâu, vào thời gian nào? Các tiện ích nào có sẵn?
  • Sinh viên có thể truy cập máy tính không?
  • Tôi có thể sử dụng các thiết bị nghe nhìn nào?

Các vấn đề nội dung

Việc lựa chọn nội dung giảng dạy có thể sẽ khó khăn vì mỗi chủ đề thường có quá nhiều ý tưởng và quan điểm để lựa chọn. Các câu hỏi dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng lựa chọn hơn:

Giáo trình/ Tài liệu đọc/ Các nguồn khác:

  • Tôi sẽ sử dụng các nguồn tài liệu nào, tìm ở đâu (vd: tạp chí khoa học, thư viện, thư mục, tìm kiếm trực tuyến…)
  • Các tài liệu sử dụng trước đây là gì (vd: giáo trình, các gói tài liệu đọc, các gói tài liệu ghi chú, các gói sử dụng máy tính…)
  • Các sinh viên của tôi có được chuẩn bị các tài liệu trên không?
  • Tôi có nên phân loại các nguồn tài liệu với đối tượng người học khác nhau không , vd: người học cụ thể/thực tế (concrete learners) và người học trừu tượng/lý thuyết (abstract learners), sinh viên học các ngôn ngữ khác nhau… )
  • Tôi có cần bổ sung nguồn tài liệu nào khác không? Các gói tài liệu ghi chú có hữu ích không? Tôi có cần xin giữ tài liệu tại thư viện không? Thời hạn chọn/soạn tài liệu đọc là khi nào?

Kế hoạch dạy học theo từng lớp (Class by Class Plan):

  • Tôi sẽ dạy gì? Có quy định của Khoa/ Bộ môn về chương trình dạy học không?
  • Sinh viên có kiến thức nền (pre-requisite knowledge) không hay tôi cần giúp họ ôn tập lại?
  • Tôi sẽ dạy gì ở mỗi lớp? Tôi có thể dạy được bao nhiêu nội dung? Thời gian của các lớp là bao lâu?
  • Tôi nên dành bao nhiêu thời gian cho mỗi chủ để?
  • Những khái niệm nào là quan trọng, khó hoặc phức tạp?
  • Với quãng thời gian tập trung tốt nhất của sinh viên là 15-20 phút, tôi có thể chia nhỏ nội dung bài giảng thành các phần ngắn và dễ quản lý cho mỗi lớp như thế nào?
  • Tôi có thể giao khối lượng đọc và các hoạt động khác ngoài giờ trên lớp cho sinh viên là bao nhiêu?
  • Sinh viên cần dành bao nhiêu thời gian trong một tuần cho học phần của tôi? Tương ứng với lượng thời gian này, tôi cần có kế hoạch phân bổ nội dung thế nào cho phù hợp nhất.

Các vấn đề về đánh giá

Có nhiều loại đánh giá khác nhau được thiết kế để sử dụng trong đánh giá học phần (xem Các gợi ý cho hoạt động dạy học của CTE, bài “Các loại bài tập và bài kiểm tra”), điều quan trọng là lựa chọn các phương pháp đánh giá cho phép bạn đánh giá xem sinh viên có đạt được chuẩn đầu ra mà bạn đã xây dựng không.

  • Tôi sẽ sử dụng công cụ đánh giá nào (bài tập, bài kiểm tra, dự án, làm việc hợp tác, đánh giá ngang hàng)? Tại sao?
  • Tôi đang cố gắng thực hiện điều gì thông qua việc sử dụng các công cụ này? Tôi muốn các sinh viên đạt được điều gì? Điều này có phù hợp với niềm tin của tôi về việc học tập của sinh viên hay không?
  • Với môi trường lớp học mà tôi muốn tạo ra, các phương pháp đánh giá của tôi góp phần  như thế nào đối với việc tạo ra môi trường này? Tôi có thể thay đổi gì để cải thiện?
  • Làm thế nào để đánh giá của tôi giúp sinh viên học các khái niệm khó trong học phần?
  •  Làm thế nào để hạn chế đạo văn và gian lận?
  •  Tôi sẽ xác định trọng số cho các phương pháp đánh giá của mình như thế nào? Vì sao?
  • Nếu tôi muốn tiêu chí chấm điểm linh hoạt, làm thế nào để tích hợp vào học phần?
  • Có phổ điểm (expected grade distributions) trong Khoa/Bộ môn không? Nếu có, làm thế nào để tôi kết hợp chúng vào phương pháp đánh giá?
  • Khi nào đánh giá phù hợp với khóa học của tôi?
  • Các kế hoạch đánh giá của tôi phù hợp với hướng dẫn sinh viên nên dành khoảng 10 giờ / tuần cho học phần “half credit course”[3]  như thế nào?
  • Khối lượng công việc có hợp lý, đúng thời gian và duy trì lâu dài cho sinh viên và giảng viên không?
  • Tôi có thể biết được gì về sinh viên của mình từ kết quả đánh giá? Tôi sẽ phân tích và sử dụng những kết quả này như thế nào?

Các vấn đề về phương pháp giảng dạy

Phương pháp giảng dạy bao gồm thuyết trình, thảo luận, mời giảng viên thỉnh giảng, hướng dẫn hoạt động nhóm và tổ chức nhiều loại bài tập tích cực khác nhau cả trong và ngoài lớp học. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Bạn cần chọn các phương pháp hỗ trợ hiệu quả cho kế hoạch học phần và giúp sinh viên có thể thực hiện các đánh giá.

  • Tôi quen thuộc và thoải mái với với phương pháp giảng dạy nào?
  •  Phương pháp nào phù hợp với triết lý giảng dạy của tôi?
  • Những phương pháp nào mà sinh viên của tôi có thể cảm thấy quen thuộc và thoải mái?
  • Tôi có thể xem xét áp dụng những phương pháp nào khác cho học phần này? Tôi muốn tìm hiểu thêm những phương pháp nào?
  •  Làm thế nào để tôi biết rằng hoạt động học đang diễn ra và tôi có thể sử dụng phương pháp nào để đánh giá?
  • Phương pháp nào sẽ giúp tôi nhấn mạnh những nội dung đặc biệt quan trọng và / hoặc giúp học sinh hiểu các nội dung khó?
  • Phương pháp giảng dạy của tôi góp phần như thế nào đối với việc tạo ra môi trường học tập mà tôi muốn tạo ra? Tôi có thể thay đổi gì để cải thiện?
  • Công nghệ dạy học có giúp tôi truyền đạt tốt hơn các khái niệm nhất định không?
  • Các nguồn lực cần thiết (nguồn tài trợ, công nghệ, giảng viên thỉnh giảng) có sẵn không?
  •  Phương pháp giảng giảng dạy  nào có vẻ phù hợp với các phương pháp đánh giá?
  • Giả sử khoảng chú ý trung bình của sinh viên là 15-20 phút, tôi có thể sử dụng phương pháp nào để giúp tối đa hóa hiệu quả dạy học?
  • Với sinh viên, bối cảnh, nội dung, hạn chế về thời gian, chuẩn đầu ra và bản thân tôi, phương pháp nào là hợp lý để sử dụng phù hợp cho từng lớp? Hãy nhớ rằng, giảng viên không phải lúc nào cũng phải sử dụng cùng một phương pháp.
  • Tôi có thể sử dụng để bổ sung những tài liệu nào cho các lớp học của mình (vd: video, đồ thị, slide)?
  • Tôi có thể đánh giá các phương pháp của mình như thế nào (thông qua phản hồi của sinh viên, phản hồi của đồng nghiệp)?

NguồnCourse Design: questions to consider. Centre for Teaching Excellence, University of Waterloo.


[1] Học phần sinh viên bắt buộc phải học trước khi đăng ký học một học phần cụ thể khác.

[2] Học phần sinh viên đã hoàn thành có nội dung tương tự với học phần sinh viên muốn đăng ký học. Sinh viên sẽ không được đăng ký học phần có nội dung tương tự với học phần anti-requisites.

[3] Là học phần được tính số tín chỉ bằng ½ của “full credit course”.

Bình luận

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *